Những năm gần đây, Nhật Bản liên tục đầu tư mạnh tay vào các trung tâm mua sắm tại Việt Nam. Năm ngoái, trung tâm mới của hệ thống Aeon Mall tiếp tục được khai trương ở quận Bình Tân (Tp.HCM). Sau đó, là một ngôi sao mới nổi Takashimaya xuất hiện ở trung tâm quận 1.
Ngoài lĩnh vực BĐS bán lẻ, người Nhật còn tỏ rõ tham vọng khi muốn tham gia vào các phân khúc căn hộ, văn phòng và cả hạ tầng. Toshin, công ty Nhật đứng sau Takashimaya, dự định trong năm nay sẽ tiếp tục đầu tư một dự án khoảng 100 triệu USD. Trong khi đó, ở Hà Nội, Tập đoàn Mitsubishi liên doanh cùng Bitexco phát triển dự án nhà ở với quy mô khoảng 290 triệu USD.
Hay Tập đoàn Kajima thành lập liên doanh với Indochina Capital dự kiến trong 10 năm tới sẽ mua lại các dự án BĐS với tổng vốn ước tính 1 tỷ USD. Không chỉ những dự án lớn, các dự án tiềm năng với quy mô nhỏ hơn cũng được săn tìm ráo riết. Gần đây nhất, quỹ đầu tư Lemongrass Master Fund sau khi đầu tư 37 triệu USD vào Sơn Kim Land trong năm 2013, đã tuyên bố tiếp tục rót thêm 100 triệu USD.
Người Nhật hiện giữ vai trò số 2 trong lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam sau Hàn Quốc. Trong lĩnh vực BĐS, Nhật vẫn còn thua kém nhiều so với làn sóng Hallyu về quy mô đầu tư. Tính đến tháng 11/2016, Nhật có 53 dự án với tổng số vốn đầu tư là 1,91 tỷ USD (chiếm hơn 4,5% tổng vốn FDI), thấp hơn của Hàn Quốc là 8,2 tỷ USD (chiếm 16,1% tổng vốn FDI). Một thương vụ đình đám gần đây là việc Công ty Chứng khoán Mirae Asset của Hàn Quốc hợp tác với AON BGN mua lại tòa nhà Keangnam Landmark 72 ở Hà Nội với giá 382 triệu USD.
Tại Diễn đàn M&A Bất động sản vào tháng 7 vừa qua, Giám đốc Điều hành cao cấp, phụ trách thị trường Việt Nam của Tập đoàn Recof, ông Masataka Sam Yoshida cho biết: “Khoảng 20 năm về trước, nhà đầu tư Nhật không hề quan tâm đến lĩnh vực này”. Theo số liệu của tập đoàn này, từ năm 2015 đến tháng 7/2016, trong số các nước ASEAN, Việt Nam đứng thứ hai về số thương vụ M&A từ Nhật.
Trong thời điểm hiện nay, thị trường Việt Nam đang đặc biệt hấp dẫn với các nhà đầu tư Nhật. Bởi môi trường đầu tư vào lĩnh vực BĐS ở Việt Nam tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ. Hơn nữa, Nhật là chủ nợ lớn cung cấp các khoản vay ưu đãi ODA quan trọng cho Việt Nam. Với lợi thế thừa vốn, các tập đoàn từ Nhật đã và đang nhảy vào lĩnh vực thâm dụng vốn lớn như BĐS.
Ông Ben Gray, Giám đốc bộ phận đầu tư thị trường vốn thuộc Cushman & Wakefield nhận định: “Chi phí đi vay ở Nhật rất thấp, lãi suất âm và lợi nhuận bị thu hẹp tại Nhật đã khiến các nhà đầu tư chú ý đến BĐS và mức lợi nhuận tốt tại thị trường Việt Nam so với Nhật”.
Từ trước đến nay, người Nhật có lợi thế lớn khi đầu tư nhiều vào cơ sở hạ tầng của Việt Nam. Nổi bật là tuyến đường sắt đô thị Metro đang được xây dựng ở Tp.HCM. Tháng 5 năm ngoái, chính quyền thành phố đã đề xuất với Chính phủ chỉ định Toshin, công ty sở hữu Takashimaya, đại diện cho liên danh gồm Toshin Development, Nikken Sekkei, JOIN và Osaka Chikagai làm nhà đầu tư thực hiện dự án khu trung tâm thương mại ngầm Bến Thành.
Dòng vốn rót từ nhà đầu tư Nhật vào Việt Nam có thể lên đến 2 tỷ USD
Dù chưa có phê duyệt chính thức nhưng khả năng cao là Toshin được chọn, bởi nhà đầu tư này cam kết hỗ trợ kêu gọi vốn ODA từ Chính phủ Nhật. Đó cũng là lý do ông Ben Gray, Cushman & Wakefield, cho rằng BĐS gắn liền với đất và hạ tầng sẽ được chú ý hơn trong năm nay.
Trong hiện tại, dù chậm chân hơn so với các nhà đầu tư Hàn Quốc, nhưng trong tương lai, người Nhật sẽ còn đổ nhiều vốn hơn vào Việt Nam. Theo dự báo của Cushman & Wakefield, con số này có thể lên khoảng 2 tỷ USD, hơn gấp đôi tổng vốn đầu tư từ trước đến nay của quốc gia này.
Thực tế, việc Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh thoái vốn khỏi các công ty nhà nước đã mở ra nhiều cơ hội M&A cho doanh nghiệp Nhật Bản cũng như doanh nghiệp các nước khác. Nhiều công ty trong số đó sở hữu quỹ đất có vị trí đắc địa. Theo quyết định mới đây của Thủ tướng Chính phủ, trong giai đoạn 2016 - 2020, khoảng 240 doanh nghiệp nhà nước sẽ được Chính phủ tiếp tục cổ phần hóa. Cơ hội sở hữu chi phối nằm ở 106 doanh nghiệp mà Nhà nước chỉ nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ. Một số cái tên đáng chú ý như Tổng Công ty Công nghiệp Xi măng, Tổng Công ty Giấy Việt Nam, Tổng Công ty Công nghiệp Tàu thủy, Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC)...
Trong xu hướng cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước, vì quỹ đất eo hẹp và thủ tục đầu tư BĐS ở Việt Nam không đơn giản, M&A vẫn là con đường khả dĩ nhất. Tuy nhiên, thực tế, không phải dự án nào có mặt người Nhật cũng nắm chắc phần thắng. Một số dự án BĐS có đồng chủ đầu tư là người Nhật vẫn chưa đạt chất lượng và tiến độ như kỳ vọng.
Ông Ben Gray nhận định: “Tôi không nhận thấy sự khác nhau giữa các nhà đầu tư Nhật so với bất kỳ nhóm đầu tư nào khác. Một số dự án mà họ mua lại trên thị trường trước đây đã được gác sang một bên hoặc bán lại. Nhưng nói chung sự tinh tế của những nhà đầu tư này dẫn đến nhiều chiến thắng hơn là thất bại”.
